Nikt nie wie dokładnie, ile języków jest używanych na świecie, ale zgrubne szacunki mówią o około 6 000 języków.

Według Ethnologue liczba żyjących języków wynosi 7 117 (październik 2020). Spośród nich prawie 3 tysiące uznaje się za języki zagrożone, a kilkaset za języki bliskie wymarciu, co oznacza, że posługuje się nimi zaledwie kilka osób. Jednak według wielu, o wiele więcej języków jest na skraju wyginięcia. Wiele z tych języków nie ma języka pisanego i posługują się nimi wyłącznie osoby starsze. Dlatego za 50 lat na świecie będzie znacznie mniej języków niż obecnie.

Ethnologue podaje dokładne dane dotyczące liczby języków, co w rzeczywistości nie jest możliwe. Nie da się wyznaczyć wyraźnej granicy między tym, co jest językiem, a tym, co jest dialektem. Ale redaktorzy Ethnologue musieli dokonać wyboru. Często to okoliczności czysto polityczne, a nie językowe, decydują o tym, czy dany język zalicza się do języków samodzielnych czy do dialektów. Jednym z wielu przykładów jest język holenderski i flamandzki. Są bardzo podobne, ale mówi się nimi w dwóch różnych krajach. Można zatem powiedzieć, że wszystkie dane dotyczące liczby języków na świecie muszą być traktowane jako przybliżone, ale nadal na świecie jest około 7 000 języków.

Języki można opisać i podzielić na kilka sposobów.

Językoznawcy od dawna próbują znaleźć sposoby na opisanie języków świata. Próbowali oni znaleźć proste koncepcje, rodzaj formuły, która mogłaby mieć zastosowanie do opisu wszystkich języków świata.

Jednym z takich podejść, z którym odnieśli pewien sukces, jest sposób opisywania języków poprzez skupienie się na elementach gramatycznych, czyli jednostkach, za pomocą których tworzona jest m.in. liczba mnoga rzeczowników i różne formy czasowe czasowników. Te elementy gramatyczne to zazwyczaj końcówki w języku angielskim (cat-s, ‘s), ale nie jest tak we wszystkich językach. Zamiast tego mogą być niezależnymi jednostkami, tak jak nasze przyimki.

Badając język po języku i widząc, jak elementy gramatyczne odnoszą się do rdzeni słownych w danym języku, językoznawcy podzielili języki na analityczne i syntetyczne. Ten sposób analizy języków nazywa się typologią morfologiczną.

Zazwyczaj języki, które można określić jako analityczne, są monosylabiczne i całkowicie pozbawione końcówek. Termin analityka został utworzony od greckiego słowa análysis, “rozpuszczanie”. Języki analityczne mogą być również nazywane językami izolacyjnymi.

Języki analityczne występują głównie w Azji Południowo-Wschodniej i Afryce Zachodniej. Przykładem takiego języka jest język chiński. Mały wgląd w to, jak działa język chiński, można uzyskać na przykładzie chińskiego zdania ma hé shui (z odwróconym circumflexem nad a oraz i). W tłumaczeniu na język polski zdanie to brzmi: “Koń napił się wody”, z formą określoną na koń i czasownikiem w czasie przeszłym. Jednak w bezpośrednim tłumaczeniu, bez dostosowania do szwedzkiego systemu językowego, chińskie zdanie brzmiałoby raczej “Koń pić wodę”. Oczywiście, w języku chińskim też można wyrazić określoność i czas przeszły, ale robi się to zupełnie innymi środkami (np. można to wyrazić szykiem wyrazów i kontekstem).

Zazwyczaj języki syntetyczne mają zakończenia ściśle związane z trzonami wyrazów. Syntetyczny tworzy się od greckiego słowa sýnhtesis, “kompozycja”. Języki, które są syntetyczne, mogą włączać elementy gramatyczne z łodygami słów na trzy różne sposoby.

Języki syntetyczne można z kolei podzielić na podgrupy: większe grupy języków aglutynacyjnych i fleksyjnych oraz mniejszą grupę języków polisyntetycznych.

Słowo aglutynacja zawiera w sobie słowo gluten, które oznacza “klej”. Języki te mają obfite końcówki, które są, że tak powiem, “przyklejone” do słowa podstawowego. Języki tego typu to między innymi turecki, fiński i węgierski. Zwrot w moim domu nazywa się po fińsku talossani. To, co w języku szwedzkim musi być wyrażone trzema słowami, język fiński wyraża tutaj jednym słowem (słowo podstawowe talo oznacza ‘dom’, końcówka -ssa oznacza ‘w’, a przyrostek dzierżawczy -ni oznacza ‘mój’).

Inflekcyjny oznacza “który zgina”, od łacińskiego flecto, “zginać”. Języki te mogą być również określane jako języki fuzji. Fusing oznacza ‘łączenie się’, a w językach fleksyjnych elementy gramatyczne właśnie połączyły się z łodygami wyrazów. O wyrazach fleksyjnych mówi się, że mają wewnętrzną fleksję. Język arabski jest językiem tego typu. Słowo “książka” w języku arabskim nosi nazwę kitab w literach łacińskich. Forma liczby mnogiej, kutub, wyrażana jest przez zmianę samogłosek.

Trzecia, mniejsza grupa języków syntetycznych nosi nazwę języków polisyntetycznych. O tych językach można powiedzieć, że są wysoce syntetyczne. Przedrostek poly- oznacza “wiele”, “wielość”, od greckiego polýs, “wiele”.

W językach polisyntetycznych nie tylko końcówki są powiązane z trzonami wyrazów. Łodygi wyrazów mogą być również powiązane ze sobą. To, co w języku angielskim wyraża się kilkoma słowami, w językach polisyntetycznych często może być wyrażone jednym długim słowem. Języki tego typu to grenlandzki i inne języki eskimoskie.

Na przykład grenlandzkie wyrażenie sikusiorpugut ma w języku polskim odpowiednik “płyniemy przez wielki lód”. Korzeń to siku ‘lód’. Trzeci element, sior, oznacza “przeciągnąć przez”, pu wskazuje na tryb indykatywny (wyrażający rzeczywistą czynność), a gut oznacza pierwszą osobę liczby mnogiej, czyli “my”.